TIẾP CẬN CHÊNH LỆCH TẠM THỜI QUA

GIÁ TRỊ GHI SỔ VÀ CƠ SỞ TÍNH THUẾ

Trần Tuyết Thanh

Giảng viên cơ hữu

Tóm tắt Trong chương trình học của môn Kế toán tài chính 2 có một số nội dung rất khó để sinh viên có thể tiếp thu trong quá trình học tập. Một trong những nội dung đó là việc xác định các khoản chênh lệch tạm thời theo cách tiếp cận trên Bảng cân đối kế toán, thông qua việc xác định giá trị ghi sổ và cơ sở tính thuế của tài sản và nợ phải trả. Bài viết này nhằm trao đổi về cách thức trình bày vấn đề khó này làm sao cho sinh viên dễ tiếp thu nhất. Từ khóa: Giá trị ghi sổ; Cơ sở tính thuế; Chênh lệch tạm thời; Kế toán tài chính 2.

I.       Giới thiệu

Trường Đại học Mở TP.HCM đang từng bước khẳng định thương hiệu giảng dạy với tiêu chí giảng dạy lấy người học làm trung tâm. Gần đây nhất, trường đã tổ chức Hội thảo khoa học cấp trường với chủ đề “Đổi mới phương pháp và nội dung giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và hội nhập quốc tế" do Khoa Đào tạo đặc biệt, Phòng Quản lý đào tạo và Phòng hợp tác quản lý khoa học đồng tổ chức vào ngày 8/6/2017.

Định hướng của Khoa kế toán- Kiểm toán cũng hòa vào tinh thần giảng dạy tích cực đó, các môn học trong cả 2 ngành đào tạo là Kế toán và Kiểm toán cũng cố gắng hiện thực hóa hoạt động giảng dạy tích cực thông qua việc điều chỉnh các nội dung học cho phù hợp.

Bài viết này thể hiện ý kiến cá nhân của người viết về một góc nhìn của việc lấy người học làm trung tâm là người giảng viên cần giảng dạy làm sao để bài học dễ hiểu nhất đối với người học. Do đó, bài viết này cụ thể hóa mong muốn của người viết, giảng viên, về việc trình bày một vấn đề cũng thuộc vào nhóm những nội dung khó giảng dạy của môn học Kế toán tài chính 2 là việc nhận biết chênh lệch tạm thời qua giá trị ghi sổ và cơ sở tính thuế qua cách thưc tiếp cận vấn đề giảng dạy như sau: Nêu khái niệm – Giải thích – Minh họa – Vận dụng.

II.   Nội dung thực hiện bài giảng

1.      Giới thiệu mục tiêu và nội dung giảng dạy.

Mục tiêu giảng dạy:

• -         Nhận diện được chênh lệch tạm thời
• -         Phân biệt được giá trị ghi sổ và cơ sở tính thuế của tài sản và nợ phải trả
• -         Phân biệt được các loại chênh lệch tạm thời

Nội dung giảng dạy

• -         Chênh lệch số liệu kế toán
• -         Xác định giá trị ghi sổ và cơ sở tính thuế
• -         Phân loại chênh lệch tạm thời

2.      Chênh lệch số liệu kế toán theo cách tiếp cận trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

Nhắc lại cách nhìn doanh thu, chi phí theo chế độ kế toán và theo chính sách thuế và có minh họa

Hình 1: Hình minh họa sự khác biệt giữa Lợi nhuận kế toán và thu nhập chịu thuế do chênh lệch số liệu kế toán.

3.      Chênh lệch số liệu kế toán theo cách tiếp cận trên Bảng cân đối kế toán

ü  Giới thiệu khái niệm giá trị ghi sổ của tài sản và nợ phải trả

ü  Trích số liệu trên Bảng cân đối kế toán của một công ty thực tế để minh họa

Hình 2: Hình minh họa cách xác định Giá trị ghi sổ.

ü  Giới thiệu khái niệm Cở tính thuế thu nhập của tài sản và lồng ghép ví dụ minh họa cách tính.

ü  Giới thiệu khái niệm Cở tính thuế thu nhập của nợ phải trả và lồng ghép ví dụ minh họa cách tính.

Hình 3: Hình minh họa cách xác định Cở sở tính thuế thu nhập

ü  Bài tập thực hành

Bài tập thực hành với một số nghiệp vụ nhằm giúp sinh viên:

-         Nhận biết được trường hợp nào liên quan đến Giá trị ghi sổ và Cơ sở tính thuế thu nhập của tài sản hay nợ phải trả

-         Tính được Giá trị ghi sổ và Cơ sở tính thuế thu nhập của tài sản hay nợ phải trả đó

4.      Giới thiệu chênh lệch tạm thời

ü  Khái niệm chênh lệch tạm thời

Sau khi đã nhận diện được Giá trị ghi sổ và Cơ sở tính thuế thu nhập, sinh viên sẽ dễ dàng hiểu được chênh lệch tạm thời là gì.

ü  Phân loại chênh lệch tạm thời

-         Đưa ví dụ minh họa để sinh viên tự nhận ra là có khi Giá trị ghi sổ của khoản mục tài sản hay nợ phải trả có khi lớn hơn hoặc nhỏ hơn Cơ sở tính thuế thu nhập của khoản mục đó.

-         Dẫn dắt sinh siên nhận diện Chênh lệch tạm thời được khấu trừ và Chênh lệch tạm thời phải chịu thuế.

Hình 4: Hình ảnh minh họa cho ví dụ nhận diện chênh lệch tạm thời

5.      Phân biệt chênh lệch tạm thời phát sinh và hoàn nhập

Giảng viên không giải thích chênh lệch tạm thời phát sinh là gì hay chênh lệch tạm thời hoàn nhập là gì mà đưa ngay ví dụ minh họa và hướng dẫn để sinh viên nhìn nhận ra được giai đoạn phát sinh và hoàn nhập của một khoản chênh lệch tạm thời.

Hình 5: Hình ảnh minh họa cho giai đoạn phát sinh và hoàn nhập của một khoản chênh lệch tạm thời.

III.            Hạn chế

Bài viết với mong muốn là tạo một bài giảng giúp sinh viên dễ tiếp cận với các khái niệm khó như là Giá trị ghi sổ, Cơ sở tính thuế thu nhập, Chênh lệch tạm thời phát sinh, hoàn nhập. Tuy nhiên cách tiếp cận còn mang tính chủ quan của người viết.

Trình tự giảng dạy như đã đề cập ở mục II chỉ mới được tác giả hình thành ý tưởng và trình bày trước hội thảo, chưa đưa vào thực tế giảng dạy, nên chưa có được kết quả phản hồi từ người học.

IV.    Kết luận

Bài viết này được thực hiện với mong muốn là đơn giản hóa những nội dung khó, cố gắng biến một nội dung phức tạp thành nhiều nội dung đơn giản.

Trong quá trình trình giảng dạy môn học Kế toán tài chính 2, người viết cũng đã thử nhiều trình tự để trình bày vấn đế đã nêu nhưng chưa trình bày thành một mạch liền lạc như bài báo cáo này đã giới thiệu.

Bài báo cáo được thực hiện dựa trên kinh nghiệm giảng dạy của tác giả và những nhận định còn mang tính chủ quan. Hy vọng, sau khi nhận được góp ý của các thầy cô, nội dung giảng dạy sẽ được hoàn thiện và đưa vào áp dụng.

Cảm ơn

Để thực hiện bài viết này, tác giả sử dụng một số nội dung trong Slide môn học do ThS Ngô Hoàng Điệp biên soạn. Xin chân thành cảm ơn.

Tài liệu tham khảo

Chuẩn mực kế toán Việt Nam. Chuẩn mực số 17

Thông tư 20/2006/TT-BTC ngày 20/3/2006 của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Thông tư hướng dẫn kế toán thực hiện sáu chuẩn mực kế toán.

Thông tư 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Hướng dẫn Chế độ kế toán Doanh nghiệp

Tài liệu giảng dạy. Slide bài giảng môn học Kế toán tài chính 2, Bộ môn Kế toán tài chính, Khoa Kế toán-Kiểm toán, Trường Đại học Mở TPHCM.